• ważniejsze publikacje

• spolszczenia i antologie

• wydania obcojęzyczne

• książki czytane

• recenzje

• zapowiedzi

Rozmawiamy z Anną Onichimowską, autorką powieści "Samotne wyspy i storczyk"

- Czy gdy miała pani kilkanaście lat, czytała pani powieści dla młodzieży? Te wszystkie Siesickie i Snopkiewiczowe?
- Ja w ogóle nie uznaję terminu: literatura młodzieżowa. Wolę raczej taki podział: literatura dla dzieci, a potem od razu dla dorosłych. Różnica polega tylko na sposobie pisania. Dobra literatura dla młodzieży jest literaturą dla dorosłych, tyle że z młodzieżowym bohaterem. Przecież problemy nastolatków to problemy ludzi dorosłych. Są nawet bardziej jaskrawe, mniej skażone konwenansami, bardziej spontaniczne i prawdziwe.
- Dużo pani czytała jako nastolatka?
- Bardzo dużo poezji, przede wszystkim Gałczyńskiego. Miałam też taki ulubiony tomik "Nastolatki nie lubią wierszy", złożony z bardzo różnych utworów, wyboru dokonał Wiktor Woroszylski. Do dziś mam tę książkę, bardzo już zaczytaną. Pamiętam, że duże wrażenie wywarł na mnie "Buszujący w zbożu" Salingera.
- Chociaż to jest właśnie książka dla dorosłych z młodzieżowym bohaterem.
- Trudno powiedzieć, żebym tak zdecydowanie przeszła przez literaturę dla dziewcząt, chociaż miałam jedną swoją fascynację: Elżbietę Jackiewiczową. A ponieważ byłam panienką dość egzaltowaną, napisałam do niej list, relacjonując jakieś problemy klasowe. Odpisała! Mam jeszcze tę kartkę z pietyzmem przechowywaną. Poprosiła mnie nawet o telefon. Zadzwoniłam, a pani Jackiewiczowa zaprosiła mnie do domu. Pamiętam, że gdy weszłam, smażyła właśnie jajecznicę i zapytała, czy przypadkiem nie jestem głodna i czy zjem razem z nią. Widzi pani, jak to wszystko było dla mnie ważne, skoro pamiętam takie szczegóły. Choć potem nie odwiedzałam jej więcej, ale przez lata pisałyśmy do siebie. Traktowałam ją jak starszą przyjaciółkę i powiernicę.
- Pisała pani coś wtedy?
- O tak, wiersze miłosne i patriotyczne, po prostu koszmarne, oraz ckliwe nowelki w stylu Konopnickiej. No i oczywiście pisałam pamiętnik.
- Czy ktoś czytał to, co pani pisała? Oceniał? Krytykował? Rozmawiała pani o swoim pisaniu na przykład z Elżbietą Jackiewiczową?
- Nie, z nią nie. Musiałam jednak komuś te swoje wiersze pokazywać, bo jeden niestety mówiłam na szkolnej akademii. Tak naprawdę zadebiutowałam już po studiach polonistycznych - dwa wiersze wydrukował mi razem z moim zdjęciem "Sztandar Młodych". Potem napisałam pierwszą powieść dla dzieci - na maszynie ustawionej na skrzyni na pościel, bo mieszkaliśmy z mężem w bardzo ciasnym pokoju - i tak z marszu złożyłam ją w Naszej Księgarni. Zostałam bardzo życzliwie przyjęta, pani redaktor poradziła mi, jak mam nad książką jeszcze trochę popracować, co rozwinąć i rozbudować. I się udało.
- Pisze pani bardzo różne rzeczy - powieści i wiersze dla dzieci, opowiadania, słuchowiska, felietony dla dorosłych.
- Naprawdę jest mato gatunków, których bym nie uprawiała. Uważam, że pisząc dużo i różne rzeczy, z roku na rok doskonali się swój warsztat. Zmienianie gatunku i odbiorcy to taka moja bariera ochronna przed popadnięciem w rutynę.
- Bierze też pani udział w różnych konkursach literackich i w dodatku pani wygrywa.
- Lubię brać udział w konkursach. Uważam, że każdy powinien się sprawdzać bez względu na to, czy ma wyrobione nazwisko, czy nie. Spotkałam się z taką opinią: jestem poza konkursem, już się sprawdziłam. Dla mnie jednak każdy konkurs jest mobilizujący. Może miałam szczęście w konkursach, ale zawsze było warto się przymierzyć.
- W ubiegłym roku napisała pani pierwszą w życiu sztukę teatralną dla dzieci i od razu zdobyła główną nagrodę w międzynarodowym konkursie. "Samotne wyspy i storczyk" to była pani pierwsza książka z młodzieżowym bohaterem. W dodatku bardzo udana. Czy napisała ją pani po dziennikarsku, podpatrując i relacjonując prawdziwe wydarzenia?
- Nie opisuję ani własnego życia, ani konkretnych osób. Wymyślam sobie postać i potem mam wrażenie, że zaczyna ona żyć własnym życiem. To nie ja jej dyktuję, co ma robić, ale śledzę jej poczynania.
- Ale pamięta pani, jaką była nastolatką?
- Pamiętam, że lekcje zawsze odrabiałam w trolejbusie. Nigdy nie miałam na nic czasu, bo trenowałam jazdę figurową na lodzie. Jeździłam nawet w polskiej rewii dziecięcej, ale nie w takiej z piórami, tylko w strojach z Mazowsza.
- Jak to jest, kiedy jest się pisarzem i żyje się tylko z pisania? Musiała pani narzucić sobie rytm pracy, choćby od konkursu do konkursu?
- Ja piszę stale. Bardzo mnie śmieszą te teorie o natchnieniu. To zawód jak każdy inny.Oczywiście są dni, kiedy pisze się świetnie, wręcz samo, a bywają i takie, że idzie jak z kamienia. Łatwiej jest, gdy ma się głowę wolną od problemów i można bez trudu wejść w ten wymyślony świat, ale to też jest kwestia treningu. Staram się pisać codziennie, a najlepiej mi się pracuje od 10 rano. Najtrudniejszy moment to wejście w wykreowaną rzeczywistość, napisanie pierwszych paru zdań. Trzeba zacząć od czegokolwiek, potem pójdzie samo. Być może zaraz się okaże, że to pierwsze zdanie jest do niczego, ale zawsze można je przecież skreślić.

"Filipinka" 3/95

 

---

książka >