• ważniejsze publikacje

• spolszczenia i antologie

• wydania obcojęzyczne

• książki czytane

• recenzje

• zapowiedzi

Druga z ubiegłorocznych książek Anny Onichimowskiej to pełna literackiego wdzięku magiczno-realistyczna opowieść dla młodszych dzieci, poruszająca tematy tak trudne, że niekiedy trzeba przed nimi uciekać w świat wyobrażni, aby tam szukać rozwiązań. Podobny zabieg - przełożenia nie zawsze zrozumiałych dla dziecka problemów na język baśni - zastosowała autorka chociażby w wydanej przed ośmiu laty powieści Koniec świata i poziomki, gdzie zdarzenia rozgrywają się na granicy realności, tym zaś, co istnieje naprawdę - są uczucia i relacje między bohaterami.

Dawid, kilkuletni bohater Dnia czekolady, znalazł się w sytuacji znacznie gorszej, niż byli kiedykolwiek bohaterowie Końca świata..., chronieni przez moc płynącą z "rodzinnej magii". Dawid nie powie: "Dopóki jesteśmy razem, nie może nas spotkać nic złego". Nie zdążył jeszcze oswoić się z faktem, iż rodzice "mają kryzys" i zamieszkali osobno, a już na rodzinę spadło wielkie nieszczęście - bezsensowna, przypadkowa śmierć drugiego dziecka. Bolesne pytanie - czy ojciec dzieci ponosi winę za utonięcie Zuzi, nie ułatwia przezwyciężenia kryzysu. W konsekwencji Dawid ze swoim przytłaczającym smutkiern jest sam. I nie może być inaczej - ze śmiercią musimy niestety zmierzyć się sami. Mały bohater Dnia czekolady to po prostu człowiek, everyman, zagubiony w bezmiarze odwiecznych pytań. Nie mogąc poradzić sobie ze śmiercią Zuzi, reaguje w sposób, można powiedzieć, archetypowy, przenosząc zmarłą siostrę w wymiar metafizyczny. Dla niego siostra żyje, ale jest kotką, która od dnia tragedii regularnie odwiedza dom. Dzięki jej pomocy Dawid może stawić czoła drugiemu wyzwaniu - prawie beznadziejnej walce z pewną Wiedżmą, która chce zabrać jego ukochaną przyjaciółkę do domu dziecka.

Wiedźma to jedna ze strażniczek rnoralności, której mocno przeszkadza fakt, że ciocia małej Moniki mieszka z drugą ciocią... I znowu Dawid jest tym, który każe spojrzeć na "sprawę Moniki" w sposób - nazwijmy to - pierwotny, nieskalany cywilizacją. Dziecko, nieświadome norm obyczajowych i towarzyskich, widzi w całym zamieszaniu jedynie krzywdę Moniki, której zamiast serdecznego domu, pełnego ciepła i miłości, oferuje się jedno z łóżeczek w miejscu obcym i budzącym lęk.

W Dniu czekolady wszyscy są trochę jak dzieci (może z wyjątkiem Wiedźmy), bo też wszyscy muszą poradzić sobie z problemami ponad siły. W domu nie używa się pewnych słów, zamiast nich stosując peryfrazy: odeszła na zawsze zamiast: umarła. Dawidowi nie wolno nazwać kotki irnieniem zmarłej siostry, a ojciec dzieci, przytłoczony ciężarem poczucia winy, rzadko kiedy w ogóle zabiera głos. I tylko "dzień gniewu" może pokazać, jak bardzo wszyscy cierpią, a "dzień opowieści" - jak silne więzi łączą rodziców chłopca. Autorka w kunsztowny sposób posługuje się środkami literackimi, nadając wyrazisty kształt uczuciom i emocjom, których nie chciałaby wyłącznie nazywać: miłości, cierpieniu, rozpaczy, bezradności. Te słowa w zasadzie nie padają, zastąpione poetyckim obrazem... Za pomocą fantastycznych zdarzeń pokazana została determinacja Dawida w ratowaniu Moniki przed oddaniem do domu dziecka, jak również siła jego dziecięcej miłości, zdolnej do wszelkich wyrzeczeń, nawet - jeśli to konieczne - do podarowania przyjaciółce dwudziestu lat życia. Wkraczamy tu w symbolikę baśni inicjacyjnej, w której walka o zdobycie ukochanej, niejednokrotnie połączona z walką w jej ob- ronie, pozwala bohaterowi osiągnąć własną dojrzałość.

To jedna z najlepszych w polskiej literaturze dziecięcej opowieści o niełatwej drodze dojrzewania. Drodze, na której milowymi kamieniami są: bezpośrednie zetknięcie ze śmiercią i doznanie miłości. Dodajmy - nagrodzona w Konkursle Literackim im. Astrid Lindgren, zorganizowanym przez Fundację ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom. Ta, rozpisana na dni, historia zmagań kilkuletniego chłopca z tragedią rodziny i wielkim smutkiern ukochanej koleżanki wzrusza, bawi subtelnym humorem, a także zachęca do podejmowania wyzwań i realizacji dobrych, szlachetnych marzeń. A że życie nie szczędzi smutków. a dni dobre przeplatają się ze złymi. to nie szkodzi - przecież czekolada też jest trochę gorzka. trochę słodka...

---

książka >